From Interia: Najstarszy w Polsce wytwórca lir korbowych (An Elderly Pole Manufacturers Hurdy-Gurdies)
In Haczów, Poland 83 year old Stanisław Wyżykowski has been hand crafting Hurdy-gurdies. He has built more than sixty since 1967.
Mr. Wyżykowski built his first Hurgy-gurdy for the late actor, Wojciech Siemion. It was modeled after an instrument owned by his family.
His instruments are primarily purchased by music groups, museums, and fans of the instrument in Germany, Sweden, the United States, New Zealand, Australia, Hungary, Ukraine, and Slovakia.
Mr. Wyżykowski is a carpenter by profession. For several years he played in folk bands. In addition to Hurdy-gurdies he produces cymbals, double bass, and classic violins which look like sticks. He has also trained several students.
Here is Andrzej Nixon playing the Hurdy-gurdy at a dance workshop (from Maciej Cierliński’s Hurdy-gurdy page)
[audio:https://konicki.com/wp-content/uploads/2010/07/AnrzejNixon.mp3]
W Haczowie na Podkarpaciu żyje najstarszy i jeden z nielicznych w Polsce wytwórca lir korbowych. 83-letni Stanisław Wyżykowski od 1967 roku zbudował ponad 60 lir, które znalazły nabywców w kraju i za granicą.
Pierwszą lirę zbudowałem dla świętej pamięci Wojtka Siemiona. Wzorowałem się na instrumencie, który był własnością mojej rodziny – powiedział Wyżykowski.
Większość wyprodukowanych przez niego instrumentów trafiło do zespołów muzycznych i muzeów.
Wśród nabywców są miłośnicy tego instrumentu z Niemiec, Szwecji, Stanów Zjednoczonych, Nowej Zelandii, Australii, Węgier, Ukrainy, Słowacji. Wielokrotnie liry korbowe Wyżykowskiego były wypożyczane jako rekwizyty do filmów i spektakli.
Wyżykowski z zawodu jest stolarzem. Przez kilkadziesiąt lat grał także w kapelach ludowych. Najczęściej można go spotkać w jego pracowni w Haczowie.
Nie brakuje mi zamówień. Bywa, że pracuję po kilkanaście godzin dziennie. Dzięki Bogu zdrowie dopisuje – mówi 83-latek.
Oprócz lir wytwarza także cymbały, kontrabasy i oryginalne skrzypce. Te ostatnie swoim wyglądem przypominają laski. Wykształcił kilku uczniów.
Lira korbowa znana była w Europie od wczesnego średniowiecza. Jej popularność przypada na X-XIV wiek, później stała się instrumentem muzyków ludowych. Do dziś można ją spotkać w składach niektórych kapel ludowych Ukrainy, Białorusi, Słowacji czy wschodnich regionów Polski.
Instrument posiada gitarowy korpus rezonansowy i skrzynkę z komorą kołkową, wyposażony jest w 1-2 struny melodyczne oraz 2-4 struny boczne. Wszystkie struny pocierane są nie smyczkiem, lecz wmontowanym w instrument drewnianym kółkiem natartym żywicą i obracanym za pomocą korbki.
The Hurdy-gurdy has been present in Europe since the early Middle Ages. It became an instrument of folk musicians. To this day it can be found among traveling folk bands from Ukraine, Belarus, Slovakia, and eastern Poland. It is still is played by professional, often blind, itinerant musicians known as lirnyky. Their repertoire is primarily para-religious in theme, although it includes many historic epics known as dumy and folk dances.
These itinerant musicians were heavily persecuted by Russian authorities up to 1902. The persecution reached its peak during the 1930’s when Soviet authorities deemed Ukrainian traveling musicians who played the Hurdy-gurdy to be an “undesireable” element. They organized an ethnographic conference for the lirnyky, and at that conference the 250-300 lirnyky attending were executed.
Here is Andrey Vinogradov playing and chanting at traditional Russian round dance:
) while truly Catholic Churches (Roman Catholic, Orthodox) are bringing the remnant in.